16 Şubat 2008 Cumartesi

Ofset Baskı Tekniği



Ofset baskı aynı zamanda bir düz baskı sistemidir. Dilimize Ingilizce
OFF-SET kelimesinden geçmistir. Matbaacılıkta "Boyanın kâgıttan
önce kauçuk üzerine oturması" anlamında kullanılır.
Baskı teknikleri arasında en yenisi, ofset baskı teknigidir. Bu teknik,
Alois Senefelder'in 1799'da buldugu litografik baskı (tas baskı)
tekniginin rafine edilmis biçimidir.
Litografi teknigi, su ile yagın birbirleriyle karısmaması ilkesine
dayanır. Basılması istenen imge, yag esaslı bir mürekkep ile yüzeyi
düzeltilmis kireçtası üzerine çizilir. Daha sonra bir sünger yardımıyla
su, arapzamkı ve asitten olusan bir çözelti yüzeye uygulanır. Bu
çözelti, imgenin bulunmadıgı yagsız yüzeyler tarafından emilirken,
imgeyi olusturan yag esaslı bölgeler tarafından reddedilir. Tas
yüzeyine merdaneyle mürekkep verildiginde ise bunun tam tersi
gerçeklesir. Bu kez, bünyesinde yag bulunan mürekkep, imgeyi
olusturan yüzeyler tarafından kabul edilirken, imgenin yer almadıgı
yagsız yüzeyler tarafından reddedilir. Mürekkeplenen tasın üzerine
kâgıt konur ve imge, bir pres yardımıyla kâgıt üzerine aktarılır.
Ofset baskı kalıbının hazırlanmasındaki ilk asama; orijinallerden
elde edilen çizgisel ve yarım-ton pozitif filmlerin tasarımdaki
konumlarına uygun olarak bir araya getirilmesi, yani montajıdır.
Montaj asamasında, basılacak isle ilgili en son düzeltmelerin
yapılabilmesi amacıyla "Ozalit Kopya" hazırlanır. Ozalit kopya,
astrolon üzerine hazırlanan montajdan alınır. Yazı, fotograf,
illüstrasyon gibi bütün çizgisel ve yarım-ton unsurlar, ozalit üzerinde
gerçek baskıya oldukça yakın bir görüntü olustururlar. Gerekli
düzeltmelerden sonra, hazırlanan montaj astrolonundan fotografik
yöntemlerle baskı kalıbı üretilir. Alüminyum, paslanmaz çelik ya da
özel olarak hazırlanmıs kâgıtlardan yapılan baskı kalıbının üzeri
fotograf kagıtlarının üzerinde bulunan emülsiyona benzeyen ısıga
duyarlı bir madde ile kaplıdır. Montaj astrolonu, kalıpla üst üste
gelecek biçimde kopyalama makinesine yerlestirilir ve aralarındaki
hava vakumla bosaltılır. Montaj filminin bütün yüzeyi kalıba
çakıstırıldıktan sonra, güçlü bir ısık kaynagı ile pozlandırma islemine
geçilir. Pozlanan kalıp daha sonra elle ya drüa otomatik makinelerle
banyo edilir. Banyonun içindeki kimyasal maddeler, ısık alan
bölgelerdeki emülsiyon tabakasını çözer. Özenli bir biçimde
temizlenip, basınçlı su ile yıkanan kalıp yüzeyinde baskıya girecek
bütün unsurlar kolayca algılanabilir. Özel kimyasal maddelerle gerekli
rötuslar yapıldıktan sonra kalıp baskıya hazır hale getirilir.
Bütün bu islemler sonucunda; kalıp yüzeyinde basılacak bölümler
suyu reddedip mürekkebi kabul eden, diger bölümler ise suyu kabul
edip, mürekkebi reddeden bir yapıya kavusur.
Ofset baskıda kalıptaki düz "sekiller" kauçuga ters olarak basılır.
Kauçuktaki ters sekiller kâgıda düz olarak geçerler. Kauçuk yumusak
oldugu için hem kâgıdı zedelemez ve hem de tüm detayların kâgıda
geçmesine katkıda bulunur.
1905 yılında Amerikalı RUBEL, tas baskıyı gelistirme amacıyla
rotatif bir makine üstünde çalısırken tesadüfen ofset baskıyı bulmustur.
1907 yılında Batı Almanya'da CASPAR HERMANN, ilk tabaka ofset
ve rotatif ofset makine planlarını üç silindir sistemine göre hazırlamıstır.
VOMAG,
M.A.N. ve FRANKKENTHAL gibi Alman fabrikaları 1. Dünya savasına
kadar bu planlar uyarınca tabaka ve rotatif ofset baskı makinelerini
imal ettiler. Ancak savas çıkınca bu yöndeki gelismeler durdu.
Savastan sonra çalısmalara yeniden baslandı. 1930 yıllarında
makinelerin baskı hızı saatte 3000'e ulastı. Bundan sonraki
arastırmalar, makinelerin baskı hızını daha da arttırmak, emniyet
ve kalite seviyesini yükseltmek amacına yönelik olmustur.
Ofset baskı sisteminin bulundugu yıllarda albümin kalıp kopya
metodu ile çalısılmaktaydı. Henüz film icat edilmedigi için, cam
negatif plakalardan çinkoya kopya alınırdı. 2. Dünya savasından
sonra reprodüksiyon filmi imalatı ve buna paralel olarak pozitif kalıp
kopya sistemi gelistirildi ve yaygınlastı.
Kalıpların daha ince grenlenmesi, baskı makinelerin daha hassas
çalısması, ofset baskı sisteminin kalitesini ve önemini artırmıstır.
Günümüzde hemen hemen bütün gazeteler, dergiler, kitaplar vb.
ofset teknigiyle basılmaktadır.

Hiç yorum yok: