aktarılması gereken bütün görsel unsurlar, baskı kalıbında diger
bölümlere göre daha yüksektedir. Kalıp yüzeyine merdane ile
mürekkep verildiginde, yüksekte kalan bölümler mürekkebi alır ve
belirli bir basınç uygulayarak kagıda dogrudan aktarır. Tipo baskı,
Gutenberg'in 1440 ' ta icat ettigi bir baskı sistemidir. Tipo baskı
sisteminde; fotograf, illüstrasyon, yazı, sembol vb. görsel unsurlar
için "klise" adı verilen ve genellikle çinko, magnezyum ya da bakırdan
üretilen kalıplar kullanılır. Çizgisel imgelerde ve düsük yogunlukta
tramlanacak ara tonlu çalısmalarda çinko kalıplar tercih edilir. Tram
yogunlugu yüksek olan çalısmalarda ise magnezyum kalıplardan
yararlanılır. Bakır ise çok pahalı bir metal oldugundan sadece çok
ayrıntılı ve yüksek kalitedeki çizgisel çalısmalarda kullanılır. Klise
hazırlamak için; görsel imgeden alınan negatif film, yüzeyi ısıga
duyarlı bir emülsiyonla kaplanmıs olan metal kalıp ile üst üste
çakıstırılarak bir ısık kaynagı altında pozlandırılır. Isık, filmin üzerinde
görsel imgeyi olusturan saydam bölümlerden kalıba yansır ve
pozlanan bu bölümler kalıp yüzeyinde sertlesir. Kalıp, bir asit küvetine
atılır. Pozlandırma sırasında sertlesen bölümler asitten etkilenmez,
diger bölümler ise yavas yavas çukurlasmaya baslar. Baskıda
mürekkep alacak bölümlerle mürekkep almayacak bölümler arasında
istenilen derinlik saglandıgında, metal kalıp asit küvetinden çıkarılır.
Kalıp, daha sonra tahta ya da metalden yapılan altlıklara çift taraflı
bantlarla yapıstırılır. Bu altlıklar, klise ile üst üste getirildiklerinde
tipografik baskıda kullanılan metal harflerin standart yüksekligine
esit bir yükseklige ulasır. Ülkemizde, ara tonlu görsel unsurların
tramlanması ile hazırlanan kliseler oto tipi; renklerin belirli leke ya
da çizgi grupları olarak ayrıldıgı, ara ton içermeyen görsel unsurlar
için hazırlanan kliseler ise tire klise olarak bilinir. Tipografik baskıda
kalıp hazırlama islemine her zaman gerek duyulmaz. Yazılar, elle
ya da makine ile dizildiklerinde basılabilir hale gelir. Dizgi ile klise
ayrı ayrı hazırlandıktan sonra baskı presinde bir araya getirilirler.
Yazı ve diger görsel unsurların konumlan yeni bir kalıp hazırlanmasına
gerek duyulmadan kolaylıkla degistirilebilir. Bir zamanlar gazetelerin
ve diger birçok görsel iletisim malzemesinin basımında yaygın olarak
kullanılan tipografik baskı, günümüzde yerini ofset baskı teknigine
bırakmıstır. Bu degisimin asıl nedeni; tipografik baskının ofsete göre
daha düsük kalitede sonuçlar vermesinden çok, tipografik baskı
teknigindeki hazırlık islemlerinin daha yavas ve giderek daha pahalı
olmasıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder